Οι στοές μπήκαν στην ιστορία των ελληνικών πόλεων ξεκινώντας από την Πρωτεύουσα  Αθήνα στα τέλη του 19ου αιώνα, στα πρότυπα των «galleries» των δυτικοευρωπαϊκών μητροπόλεων όπως το Λονδίνο, το Μιλάνο και το Παρίσι. Ο πρωταρχικός σκοπός τους ήταν να δώσουν δίοδο στους πεζούς των πόλεων, ώστε να διασχίζουν μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα χωρίς τη διακοπή των οικοδομικών μετώπων. Παράλληλα όμως, αποτελούσαν χώρο όπου συγκεντρώνονταν διαφόρων ειδών εμπορικές δραστηριότητες, δημιουργώντας κυψέλες «αγορών» στον αστικό ιστό των πόλεων.   

Στο αστικό περιβάλλον, η στοά συναντάται σε δύο τύπους, την Παρόδια και την Εγκάρσια:

• Η παρόδια στοά, ταυτόχρονα με τον εμπορικό της χαρακτήρα, έχει και την έννοια της λειτουργικής σύνδεσης του ιδιωτικού με το δημόσιο χώρο, καθώς και της προστατευμένης όδευσης για τον πεζό, έτσι ώστε να μπορεί να περιηγηθεί με ασφάλεια στους μεγάλους οδικούς άξονες που διασχίζουν την πόλη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα παρόδιας στοάς βρίσκουμε στη Θεσσαλονίκη, στον κεντρικό άξονα της οδού Αριστοτέλους από το ύψος της Εγνατίας έως τη Λεωφόρο Νίκης.

• Από την άλλη, οι εγκάρσιες στοές είναι πιο «εσωστρεφείς», οδηγούν στον πυρήνα των οικοδομικών τετραγώνων, και έχουν κατεξοχήν εμπορικό χαρακτήρα. Μάλιστα, σε κάποιες από αυτές συναντώνται συγκεκριμένες εμπορικές δραστηριότητες προσδίδοντας τους μια τύπου «εξειδίκευση». Παραδείγματα εγκάρσιων στοών είναι η «Στοά Κόνιαρη – Μελά» επί της οδού Ερμού στην Αθήνα και η  «Στοά Καράσσο» επί των οδών Ερμού και Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Κατά τη δεκαετία του 1970 με τη μεταπολίτευση, ξεκινάει μια τάση εγκατάλειψης των δραστηριοτήτων στις εγκάρσιες στοές, με την μετακίνηση των εμπορικών επιχειρήσεων στις κεντρικές οδούς και αργότερα στο τέλος του 20ου αιώνα στα μεγάλα εμπορικά κέντρα.

Σήμερα, παρατηρείται μια αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρήσεων για τις στοές, οι οποίες «ξαναανακαλύπτονται» ως αστικοί πυρήνες εμπορίου αλλά και αναψυχής, διατηρώντας την νοσταλγία της παλαιότερης αίγλης, μέσα από την ανανέωση των χώρων και των χρήσεων τους με το συνδυασμό μοντέρνων σχεδιαστικών ιδεών και νέων δομικών υλικών.

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία και διευκρίνιση για τα ανωτέρω θέματα.

Συντάκτης: Τσονούλης Νικόλαος | Διπλ. Αρχιτέκτονας Μηχανικός | Τομέας Μελετών & Αδειοδοτήσεων Ιδιωτικών Έργων