Βιώσιμη αστική κινητικότητα και μεταφορές

15 Απριλίου 2022

Με το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού να είναι συγκεντρωμένο στον αστικό ιστό, είναι πλέον κοινός τόπος πως η βιώσιμη ανάπτυξη προϋποθέτει μια συνολικά διαφοροποιημένη θεώρηση της προσέγγισης, του σχεδιασμού και της αξιολόγησης των διαφόρων συστημάτων που τη διαμορφώνουν. Θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για έννοια σχετικά απλή στη σύλληψη και την κατανόηση, μα ιδιαίτερα σύνθετη και πολύπλοκη στην εφαρμογή της, δεδομένων των πολυδιάστατων, αλληλένδετων και πολλές φορές συγκρουόμενων συνιστωσών, δράσεων και επιπτώσεων που τη χαρακτηρίζουν.

Οι μεταφορές, τόσο σε ευρύτερο γεωγραφικό επίπεδο, όσο και εντός του αστικού ιστού, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην προσπάθεια επίτευξης ή, καλύτερα, προσέγγισης της βιωσιμότητας. Οι επιδράσεις του τομέα των μεταφορών σε όλες τις εκφάνσεις της αειφορίας οδηγούν στο συμπέρασμα πως η άμεση μετάβαση προς τη βιώσιμη προσέγγιση του σχεδιασμού των μεταφορών, που προωθείται τα τελευταία έτη, απαιτεί αναγκαία συνθήκη για τη μεταστροφή του κλίματος προς όφελος της βιωσιμότητας. Η προσέγγιση αυτή καλείται και μπορεί να συμβάλλει δυναμικά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών, την άμβλυνση των αρνητικών επιπτώσεων των μεταφορών στην κοινωνία και το περιβάλλον και την αποδέσμευση των μεταφορών από την οικονομική άνθιση και δραστηριότητα.

Η βιώσιμη αστική κινητικότητα προϋποθέτει ολιστικό σχεδιασμό, απαλλαγμένο από τις αποσπασματικές ενέργειες και προσεγγίσεις του παρελθόντος. Προϋποθέτει ολοκληρωμένες στρατηγικές που μπορούν να ενθαρρύνουν την ομαλή στροφή προς καθαρότερους και πιο βιώσιμους τρόπους μεταφοράς. Τοποθετεί στην κορυφή της ατζέντας των πόλεων την προώθηση ήπιων μέσων μεταφοράς, με επίκεντρο τον άνθρωπο, αποδίδοντας ξεχωριστή προσοχή στην πεζή κυκλοφορία και το ποδήλατο, τη λειτουργικότητα και την ευελιξία που αρμόζει σε ένα αποτελεσματικό σύστημα δημόσιων μεταφορών. Ο ορθολογικός χωροταξικός σχεδιασμός φυσικά δεν αποτελεί λιγότερο σημαντικό παράγοντα σε αυτήν την προσπάθεια, παράλληλα με τη διαχείριση της κυκλοφορίας και της στάθμευσης και την αντιμετώπιση όλων των δυσμενών επιδράσεων που διαμορφώνει η συνεχώς αυξανόμενη κυκλοφορία του ΙΧ. Το σίγουρο είναι ότι, ως προς την κινητικότητα, η βιωσιμότητα μιας αστικής περιοχής συνδέεται άμεσα με την απεξάρτηση από το ΙΧ αυτοκίνητο και τη δυνατότητα δημιουργίας ενός πολυτροπικού περιβάλλοντος.

Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους για έναν ολιστικό και αποτελεσματικό σχεδιασμό για τη βιώσιμη αστική κινητικότητα – ενός σχεδιασμού τα αποτελέσματα του οποίου γίνονται αντιληπτά σε όλους τους πολίτες, αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς τους, καθορίζουν την ποιότητα ζωής στην πόλη και το μέλλον των επόμενων γενεών.

Όσα αναφέρονται παραπάνω διαμορφώνουν τελικά τον πυρήνα των Σχεδίων Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ). Τα ΣΒΑΚ δύναται να αποτελέσουν ένα πολύτιμο εργαλείο στήριξης και ολοκληρωμένου σχεδιασμού για συντονισμένη δράση από τους φορείς λήψης αποφάσεων και τις αρμόδιες αρχές σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Η ενδελεχής ανάπτυξη ενός ΣΒΑΚ σε μια πόλη μπορεί να αποτελέσει καίρια κατευθυντήρια γραμμή για την προσέγγιση του οράματος της βιωσιμότητας και τη μετατόπιση του βάρους του σχεδιασμού προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει το θεσμό των ΣΒΑΚ, στοιχείο που διαφαίνεται μέσα από μια σειρά ανακοινώσεων και οδηγιών που έχει δημοσιεύσει τα τελευταία έτη. Παρακολουθώντας κανείς το χρονικό των ευρωπαϊκών πολιτικών, η ενθάρρυνση για την υιοθέτησή τους και την εφαρμογή στον αστικό ιστό, καθώς και η ανάδειξη του ρόλου που καλούνται να διατελέσουν τα σχέδια κινητικότητας, αποτελούν το προϊόν μιας πολύχρονης διαδικασίας εσωτερικών διαβουλεύσεων, έρευνας, συζητήσεων, δημοσιεύσεων, συνεδρίων κλπ. Αντικείμενο αυτών αποτέλεσαν, μεταξύ άλλων, ζητήματα σχετικά με το ποιος είναι τελικά ο ρόλος των μεταφορών στην κοινωνία, ποιες είναι οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η σύγχρονη πόλη, ποιες είναι οι βέλτιστες πρακτικές προς όφελος της βιώσιμης αστικής κινητικότητας, τί είναι τα ΣΒΑΚ, ποια είναι τα χαρακτηριστικά και οι βασικοί του στόχοι, καθώς και ένα ευρύτατο ακόμα φάσμα θεμάτων σχετικά με την αστική κινητικότητα και τα συστήματα μεταφορών.

Η δράση επομένως σε επίπεδο Ένωσης πρέπει να συμβάλει στην κοινή προσπάθεια, την κατεύθυνση των κρατών μελών και την καθοδήγησή τους. Ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτή την πρωτοβουλία μπορούν να διαδραματίσουν τα ΣΒΑΚ πόλεων τα οποία έχουν ήδη εφαρμοστεί και τυγχάνουν γενικής αποδοχής και χαρακτηρισμού ως επιτυχημένα. Ωστόσο, πρέπει να υπογραμμισθεί πως για να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική και ευρεία η καθιέρωση ιδεών και εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, θα πρέπει εκείνα να είναι προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν σε κάθε κράτος μέλος και στη συνέχεια να προωθηθούν δραστήρια σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.

Τα στελέχη της Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί, μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», στο πλαίσιο της διαρκούς κατάρτισης και επιμόρφωσής τους, είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία και διευκρίνιση για τα παραπάνω θέματα, εφαρμόζοντας και αξιοποιώντας όλες τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις, με στόχο την υποστήριξη όλων των αναπτυξιακών στρατηγικών που παράγουν ατομική και συλλογική ευημερία και πρόοδο.

Σύνταξη: Αρετή Μπαντή | Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός MSc | Τομέας Τεχνικού Ελέγχου Ακινήτων

Πηγή εικόνας: pinterest.com

Τελευταία άρθρα