Ιστορική αναδρομή, τεχνολογική εξέλιξη και σύγχρονες εφαρμογές

Οι διπλές προσόψεις αποτελούν μία από τις σημαντικότερες αρχιτεκτονικές στρατηγικές στο πλαίσιο του βιοκλιματικού σχεδιασμού, προσφέροντας δυνατότητες ουσιαστικής βελτίωσης τόσο της ενεργειακής απόδοσης όσο και της θερμικής άνεσης των κτιρίων. Η σύνθεση ενός επιτυχημένου διπλού κελύφους δύναται να συνδυάζει λειτουργικά, αισθητικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, καθιστώντας την εφαρμογή του ένα πολυδιάστατο εργαλείο αρχιτεκτονικής και τεχνολογικής καινοτομίας.

1. Ιστορική εξέλιξη και τεχνολογική πρόοδος

Παραδοσιακές εφαρμογές και πρώιμα παραδείγματα

Η χρήση διπλών κελυφών ή αντίστοιχων συστημάτων ανάγεται ήδη στην αρχαιότητα, όταν η παράθεση επάλληλων αρχιτεκτονικών στοιχείων χρησίμευε για τον έλεγχο της ηλιακής ακτινοβολίας και την προώθηση του φυσικού αερισμού. Από τη διπλή κιονοστοιχία των αγορών έως τις περιτοιχίσεις και τις φυτεύσεις της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, αναγνωρίζεται η πρόθεση δημιουργίας μεταβατικών ζωνών ανάμεσα στον εξωτερικό και τον εσωτερικό χώρο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα πρώιμης εφαρμογής αυτών των αρχών αποτελεί το mashrabiya, ένα ξύλινο διάτρητο πλέγμα που ενσωματώνει λειτουργίες σκίασης και ιδιωτικότητας, ιδιαίτερα διαδεδομένο στην ισλαμική αρχιτεκτονική (Abdullah Bagasi et al., 2021).

Τεχνολογικά ορόσημα (1960–1980)

Η ανάγκη για ενεργειακά αποδοτικότερα κτίρια αναδείχθηκε κυρίως μετά την ενεργειακή κρίση της δεκαετίας του 1970. Παρότι η έννοια της βιωσιμότητας δεν είχε ακόμη καθολική εφαρμογή, εμφανίστηκαν τα πρώτα παραδείγματα σύγχρονων διπλών προσόψεων. Το κτίριο της IBM στις Βρυξέλλες (1978) εισήγαγε ένα στοιχειώδες σύστημα διπλής πρόσοψης με σκοπό την ενίσχυση της θερμομόνωσης, ενώ το Centre Pompidou (1971–1977) πειραματίστηκε με τη χρήση των μηχανολογικών συστημάτων ως εξωτερικό κέλυφος. Παράλληλα, το κτίριο Willis Faber & Dumas (1970–1975) αξιοποίησε διπλό υαλοπίνακα σε όλη την πρόσοψη.

Δεκαετία του 1990: Βελτιστοποίηση υλικών και αυτοματισμών

Κατά τη δεκαετία του 1990, η εστίαση μετατοπίζεται στη βελτιστοποίηση των υλικών της όψης και στην ενσωμάτωση αυτοματισμών. Η έδρα της Debis στο Βερολίνο (1997) ενσωματώνει λειτουργικά παράθυρα και αυτοματοποιημένα πετάσματα, σηματοδοτώντας την έναρξη της “έξυπνης” προσέγγισης στη διαχείριση του περιβλήματος.

2000–2020: Εστίαση στην αειφορία

Η περίοδος αυτή χαρακτηρίζεται από εντατική έρευνα και εφαρμογή λύσεων με περιβαλλοντικό αποτύπωμα ως βασικό κριτήριο σχεδιασμού. Το One Angel Square (2013) στο Μάντσεστερ συνδυάζει βιώσιμα υλικά, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προηγμένες προσομοιώσεις, αναδεικνύοντας την εξέλιξη των διπλών κελυφών σε πλήρως ενοποιημένα ενεργειακά και αισθητικά συστήματα.

2. Παθητικά και ενεργητικά συστήματα – Λειτουργικός διαχωρισμός

Τα διπλά κελύφη λειτουργούν είτε μέσω παθητικών είτε μέσω ενεργητικών μεθόδων, ή συχνά με έναν συνδυασμό αυτών. Τα παθητικά συστήματα αξιοποιούν φυσικά φαινόμενα, όπως ηλιακή ακτινοβολία και ροές αέρα, για την επίτευξη άνεσης χωρίς την προσθήκη μηχανικής ενέργειας. Αντίθετα, τα ενεργητικά συστήματα περιλαμβάνουν αυτοματισμούς και μηχανολογικές επεμβάσεις (π.χ. αισθητήρες, κινητά σκίαστρα, BMS) που επεμβαίνουν στο μικροκλίμα με υψηλότερη ακρίβεια αλλά και αυξημένο κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας.

Η συμπληρωματικότητα των δύο αυτών προσεγγίσεων επιτρέπει την ανάπτυξη υβριδικών μοντέλων, που συνδυάζουν τον οικολογικό χαρακτήρα των παθητικών λύσεων με την ακρίβεια και την απόδοση των ενεργητικών.

3. Μέθοδοι ελέγχου περιβαλλοντικών παραμέτρων

Α. Ηλιακή προστασία

Η σκίαση επιτυγχάνεται είτε μέσω στατικών είτε μέσω δυναμικών συστημάτων. Οι στατικές λύσεις (louvers, περσίδες) είναι χαμηλού κόστους και ενεργειακής απαίτησης, ενώ οι δυναμικές (ηλεκτροχρωμικά γυαλιά, φωτοχρωμικά υλικά) προσαρμόζονται ενεργά στις περιβαλλοντικές συνθήκες. Επιπλέον, η χρήση νανοτεχνολογικών επικαλύψεων και γυαλιών Low-E προσφέρει στοχευμένο έλεγχο της ηλιακής ακτινοβολίας με ελάχιστη απώλεια φυσικού φωτός.

Β. Φυσικός αερισμός

Η αξιοποίηση του διακένου στα διπλά κελύφη συμβάλλει στην παθητική ψύξη και τον φυσικό αερισμό, είτε μέσω του φαινομένου στοίβας (stack effect) είτε μέσω διασταυρούμενου αερισμού. Η σωστή χωρική και κλιματική προσαρμογή των ανοιγμάτων ενισχύει τη ροή του αέρα, ενώ η ζωνοποίηση θερμοκρασιών στο διάκενο προσφέρει δυναμική ρύθμιση θερμικών φορτίων ανά εποχή.

4. Υλικά: από τα παραδοσιακά στα έξυπνα

Η επιλογή υλικών αποτελεί κρίσιμη παράμετρο στη συνολική απόδοση ενός διπλού κελύφους. Τα υλικά διακρίνονται σε:

• Σύγχρονα υψηλής απόδοσης (διπλά/τριπλά τζάμια, Low-E επιστρώσεις),
• Ευφυή υλικά (ηλεκτροχρωμικά, φωτοχρωμικά),
• Νανοϋλικά και aerogel, που προσφέρουν εξαιρετικές θερμικές επιδόσεις,
• BIPV (Building Integrated Photovoltaics), που προσθέτουν δυνατότητα παραγωγής ενέργειας.

Ωστόσο, σημαντικό ρόλο διατηρούν και τα παραδοσιακά υλικά, όπως μεταλλικά διάτρητα πάνελ, κεραμικά κλωστρά η κλωστρά σκυροδέματος, τα οποία προσφέρουν φυσική σκίαση, αερισμό και υψηλή αισθητική ευελιξία με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα.

5. Η συμβολή των κλωστρά στη σύγχρονη αρχιτεκτονική προσέγγιση

Τα κλωστρά αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα επιτυχούς επανένταξης ενός παραδοσιακού στοιχείου στο σύγχρονο βιοκλιματικό σχεδιασμό. Κατασκευασμένα από τερακότα, σκυρόδεμα ή ξύλο, συνδυάζουν αποτελεσματικά τη σκίαση με την αισθητική και λειτουργική προσφορά αερισμού, καθιστώντας τα αναπόσπαστο μέρος των σύγχρονων διπλών κελυφών.

Η συνεχής έρευνα και εξέλιξη των υλικών, τεχνολογιών και μεθόδων διαχείρισης των περιβαλλοντικών παραμέτρων αναδεικνύει τις διπλές προσόψεις ως τον πιο σύγχρονο και αποδοτικό τρόπο βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας και της θερμικής άνεσης. Μέσω της ισχυρής σύνδεσης παραδοσιακών και σύγχρονων τεχνικών, η αρχιτεκτονική αυτή εξελίσσεται για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις της βιωσιμότητας, με όραμα για ένα πιο αποτελεσματικό και αειφόρο μέλλον στον τομέα των κτιρίων.

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», με σημαντική δραστηριότητα ως σύμβουλοι και μελετητές ποικίλων project,  παραμένουν ενήμεροι για τις νέες τεχνολογίες και αναπτυξιακές εξελίξεις και είναι πάντα στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε τεχνική υποστήριξη, πληροφορία, συμβουλή ή διευκρίνιση.

Σύνταξη: Λάουρα Μουρελάτου / Διπλ. Αρχιτέκτων Μηχανικός / Τομέας Μελετών Εφαρμογής Τεχνικών Έργων

Πηγές:

Συγγράμματα

• Ahmed, M.M.S., Abel-Rahman, A.K., Ali, A.H.H. and Suzuki, M. (2015). Double Skin Façade: The State of Art on Building Energy Efficiency. Journal of Clean Energy Technologies, 4(1), pp.84–89.
• Bagasi, A.A. and Calautit, J.K. (2020). Experimental field study of the integration of passive and evaporative cooling techniques with Mashrabiya in hot climates. Energy and Buildings, 225.
• Cruz, P.J.S., Figueiredo, B., Carvalho, J. and Campos, T. (2020). Additive Manufacturing of Ceramic Components for Façade Construction. Journal of Facade Design and Engineering, [online] 8(1), pp.1–20.
• Frans van Vuure, Lodi, F., Kristesiashvili, R., Marks, N. and Miller, H. (2023). Glazed Terracotta-Based Ceramic Façades. Technology, Architecture + Design, 7(1), pp.46–50.
• İkter, S. (2018). Exploring Design Principles of Bioclimatic Architecture and Double Skin Facades as A Convincing Tool for Energy Saving. Contemporary Urban Affairs, 2(3), pp.60–66.
• Pagliaro, M., Ciriminna, R. and Palmisano, G. (2009). BIPV: merging the photovoltaic with the construction industry. Progress in Photovoltaics: Research and Applications, 18(1), pp.61–72.
• Penić, M., Vatin, N. and Murgul, V. (2014). Double Skin Facades in Energy Efficient Design. Applied Mechanics and Materials, [online] 680, pp.534–538.
• Zapico, A., Egiluz, Z., García Frómeta, Y. and Cuadrado, J. (2022). Mechanical characterization of double-skin perforated-sheet façades. Journal of Building Engineering, 56, p.104750.

Ιστοσελίδες

https://noma-manchester.com/buildings/one-angel-square/

https://illustrarch.com/articles/architectural-sustainability/25250-sustainable-facade-design-in-architecture.html

Photo: https://www.archdaily.com/337430/1-angel-square-3d-reid/512e547db3fc4b0fe9000272-1-angel-square-3d-reid-photo?next_project=no

Στον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο, η καινοτομία και η υποστήριξη των νεοφυών επιχειρήσεων (startups) αποτελούν κρίσιμους παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη. Ένας από τους πιο αποτελεσματικούς μηχανισμούς ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας είναι οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων, οι οποίες παρέχουν στις νέες εταιρείες τα μέσα και την καθοδήγηση που χρειάζονται για να αναπτυχθούν και να ευδοκιμήσουν.

Τι είναι οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων;

Οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων (business incubators) είναι οργανισμοί που υποστηρίζουν νεοφυείς και μικρές επιχειρήσεις προσφέροντας τους υποδομές, συμβουλευτική καθοδήγηση, δικτύωση και χρηματοδοτικές ευκαιρίες. Ο στόχος τους είναι να μειώσουν τα αρχικά εμπόδια και το ρίσκο που αντιμετωπίζουν οι νεοσύστατες εταιρείες, βοηθώντας τες να γίνουν βιώσιμες και κερδοφόρες.

Τα βασικά οφέλη των θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων

1. Υποδομές και εξοπλισμός: Παροχή γραφειακών χώρων, συνεδριακών αιθουσών, εργαστηρίων και τεχνολογικού εξοπλισμού σε χαμηλό κόστος.
2. Συμβουλευτική και καθοδήγηση: Πρόσβαση σε μέντορες, επαγγελματίες και εμπειρογνώμονες που βοηθούν στις στρατηγικές αποφάσεις.
3. Χρηματοδοτικές ευκαιρίες: Διασύνδεση με επενδυτές, επιχορηγήσεις και προγράμματα χρηματοδότησης.
4. Δικτύωση και συνεργασίες: Συμμετοχή σε επιχειρηματικά events, διαγωνισμούς και προγράμματα συνεργασίας με άλλες εταιρείες.
5. Εκπαίδευση και ανάπτυξη δεξιοτήτων: Σεμινάρια και workshops σε θέματα επιχειρηματικότητας, marketing, χρηματοοικονομικών και τεχνολογίας.

Πώς συμβάλλουν στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων;

Οι θερμοκοιτίδες λειτουργούν ως ένα προστατευμένο περιβάλλον όπου οι νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να αναπτυχθούν με μειωμένο κίνδυνο. Με τη στήριξη που παρέχουν, βοηθούν τις εταιρείες να προετοιμαστούν για την αγορά, να διαμορφώσουν βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα και να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

Νομοθεσία και κανονιστικό πλαίσιο για τις θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων

Η ίδρυση και λειτουργία των θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων ρυθμίζεται από συγκεκριμένες νομοθετικές διατάξεις, οι οποίες διαφέρουν ανά χώρα. Στην Ελλάδα, οι βασικοί νόμοι που διέπουν τη δημιουργία και λειτουργία θερμοκοιτίδων περιλαμβάνουν:

• Νόμος 4399/2016: Ρυθμίζει τα επενδυτικά κίνητρα και τις επιχορηγήσεις για νεοφυείς επιχειρήσεις και θερμοκοιτίδες.
• Νόμος 4712/2020: Καθορίζει τις προϋποθέσεις σύστασης θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων και τα κριτήρια ένταξης νεοφυών εταιρειών σε αυτές.
• Ευρωπαϊκό πλαίσιο για την καινοτομία και τις startups: Οι θερμοκοιτίδες που λαμβάνουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση πρέπει να τηρούν τις κατευθυντήριες γραμμές της Ε.Ε. σχετικά με την ενίσχυση της καινοτομίας.

Επιπλέον, κάθε θερμοκοιτίδα μπορεί να έχει εσωτερικούς κανονισμούς που αφορούν τη διάρκεια παραμονής των εταιρειών, τις υποχρεώσεις τους προς τον φορέα και τις διαδικασίες αξιολόγησης των επιχειρηματικών προτάσεων.

Παραδείγματα επιτυχημένων θερμοκοιτίδων

Διάφορες θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων ανά τον κόσμο έχουν συμβάλει στην ανάδειξη μεγάλων startups, όπως το Y Combinator που έχει στηρίξει εταιρείες όπως το Airbnb και το Dropbox. Στην Ελλάδα, σημαντικοί φορείς όπως το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (EKT) και η “Θερμοκοιτίδα Νεοφυών Επιχειρήσεων Αθήνας (Θ.Ε.Α.)” υποστηρίζουν τη νεοφυή επιχειρηματικότητα.

Οι θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων αποτελούν ένα ισχυρό εργαλείο για την ανάπτυξη και την επιτυχία των startups. Με την παροχή πόρων, συμβουλευτικής και δικτύωσης, επιτρέπουν στις νέες επιχειρήσεις να αναπτύξουν τις ιδέες τους και να αποκτήσουν τη δυναμική που χρειάζονται για να πετύχουν στην αγορά. Για όποιον θέλει να ξεκινήσει τη δική του επιχείρηση, η ένταξη σε μια θερμοκοιτίδα μπορεί να είναι το πρώτο βήμα προς την επιτυχία.

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», με σημαντική δραστηριότητα ως σύμβουλοι και μελετητές ποικίλων project,  παραμένουν ενήμεροι για τις νέες τεχνολογίες και αναπτυξιακές εξελίξεις και είναι πάντα στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε τεχνική υποστήριξη, πληροφορία, συμβουλή ή διευκρίνιση.

Σύνταξη: Δημήτρης Σαντζιλιώτης / Αρχιτέκτων Μηχανικός / Τομέας Μελετών & Αδειοδοτήσεων Ιδιωτικών Έργων