Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης και της γεωλογικής της μορφολογίας είναι μια σεισμογενής χώρα. Κατέχει την πρώτη θέση από πλευράς σεισμικότητας στην Ευρώπη και την έκτη παγκοσμίως (μετά την Ιαπωνία, Νέες Εβρίδες, Περού, τα νησιά Σολομώντα, και την Χιλή).

Ιστορικά, έχει υποστεί σεισμούς μεγάλης έντασης: ο ισχυρότερος σεισμός στην ιστορία της Ελλάδας θεωρείται εκείνος της Ρόδου, στις 26 Ιουνίου του 1926, έντασης 8 ρίχτερ. Θεωρήθηκε παγκόσμιος, καθώς επηρέασε 10 ακόμα χώρες. Στις 12 Αυγούστου του 1953 ο σεισμός των 7.2 ρίχτερ στην Κεφαλλονιά αφήνει πίσω του πολλά θύματα και σοβαρές υλικές ζημιές, επηρεάζοντας, επίσης, και τη Ζάκυνθο και την Ιθάκη. Από το σύνολο των κατοικιών των τριών νησιών (33.000) τα 27.659 κατέρρευσαν, τα 2.780 έπαθαν σοβαρές υλικές ζημιές και τα υπόλοιπα έπαθαν ελαφρύτερες. Στην Αθήνα του 1999 ο σεισμός των 5,9 ρίχτερ γίνεται ο φονικότερος σεισμός των τελευταίων 50 χρόνων, ενώ πάνω από 50.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η ανάγκη της αντισεισμικής θωράκισης των κτιρίων, τόσο ιδιωτικών όσο και δημόσιων, καθώς και της ενίσχυσης των αντίστοιχων ελέγχων είναι περισσότερο από επιτακτική.

Ο αντισεισμικός σχεδιασμός αναφέρεται στο σχεδιασμό κατασκευών ικανών να ανθίστανται επαρκώς σε σεισμικές διεγέρσεις με σκοπό τη μεγιστοποίηση της ασφάλειας των ανθρώπων. Κάθε κατασκευή είναι ξεχωριστή λόγω της περιοχής, της γεωλογίας του εδάφους αλλά και γεωμετρικών και σχεδιαστικών χαρακτηριστικών του κτιρίου.

• Ο πρώτος ελληνικός αντισεισμικός κανονισμός συντάχθηκε το 1959 (ΦΕΚ 36Α/26-02-1959), με τα κτίρια που έχουν ανεγερθεί πριν από αυτόν να μην έχουν περιλάβει καμία αντισεισμική αρχή στο σχεδιασμό τους.
• Το 1984 ο νόμος εμπλουτίστηκε με πρόσθετα άρθρα (ΦΕΚ 239Β/16-04-1984) τα οποία εφαρμόστηκαν το 1985. Κατά την περίοδο αυτή εισάγεται για πρώτη φορά η έννοια της σπουδαιότητας κτιρίων, ανάλογα με τις συνέπειες ενδεχόµενης κατάρρευσης αµέσως µετά τον σεισµό.
• Μετά το 2000 ισχύει ο Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός (ΕΑΚ) – 2000 (ΦΕΚ 1564Β/22-12-2000) με νέες τροποποιήσεις και διευκρινήσεις. Βάσει αυτού διαχωρίζεται η χώρα σε ζώνες σεισμικής επικινδυνότητας.
• Τα τελευταία έτη ενσωματώνονται αρχές και διατάξεις του Ευρωπαϊκού Αντισεισμικού Κανονισμού (Ευρωκώδικας 8 – Αντισεισμικός Σχεδιασμός), ο οποίος έχει ως στόχο να βελτιώσει την ασφάλεια των κτιρίων υπό ανέγερση. Σύμφωνα με αυτόν, η διαχείριση της σεισμικής κρίσης ενός μεγάλου και καταστροφικού σεισμού αφορά όχι μόνο το κάθε κτίριο μεμονωμένα αλλά το σύνολο του δομημένου περιβάλλοντος που έχει οικοδομηθεί σε διαφορετικές χρονικές περιόδους με διαφορετικούς κανονισμούς, ή και χωρίς κανένα κανονισμό.

Η εμπειρία έχει δείξει ότι πέραν των κτιρίων προ του 1959 καθώς και κτιρίων με ακραίες μη μελετημένες αυθαιρεσίες (π.χ. προσθήκη ορόφου ή ορόφων χωρίς πρόβλεψη), τα κτίρια της περιόδου 1959-2000 παρουσιάζουν καλή -τηρουμένων των αναλογιών- συμπεριφορά, με λίγες ή και μηδενικές απαιτούμενες ενισχύσεις. Έτσι, κατασκευές που πρωτίστως πρέπει να ελεγχθούν για τη δομική τους τρωτότητα και την αντισεισμική τους συμπεριφορά είναι κατά κύριο λόγο οι ακόλουθες:

• Κατασκευές οι οποίες έχουν χτιστεί πριν από το 1980 και δη το 1959 (χωρίς αντισεισμικές προδιαγραφές).
• Δημόσια κτίρια και κτίρια υψηλής σπουδαιότητας και σημασίας (σχολεία, νοσοκομεία, χώροι συνάθροισης κοινού).
• Αυθαίρετες κατασκευές που έχουν υπαχθεί σε διατάξεις ρύθμισης αυθαίρετων κατασκευών (Ν.4014/2011, Ν.4178/2013, Ν.4495/2017) και έχουν χαρακτηριστεί ως «υψηλού κινδύνου».
• Εξ ολοκλήρου αυθαίρετες κατασκευές μετά το 1982.
• Κατασκευές με αυθαίρετα τμήματα, που επιβαρύνουν τη στατική επάρκεια ενός κτιρίου.

Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι στην Ελλάδα σήμερα πάνω από 250.000 αυθαίρετα δεν έχουν καμία οικοδομική άδεια. Όσον αφορά τα δημόσια κτίρια, από τα 80.000 κτίρια, ενδελεχείς έλεγχοι έχουν γίνει μόνο στα 15.000.

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία και διευκρίνιση για όλα τα ανωτέρω, εφαρμόζοντας και αξιοποιώντας όλες τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις για τον έλεγχο της στατικής επάρκειας της ιδιοκτησίας σας και τον άρτιο αντισεισμικό σχεδιασμό των κατασκευών.

Σύνταξη και επιμέλεια:

Ελένη Μαμιδάκη, Αρχιτέκτονας Μηχανικός, Τομέας Μελετών & Αδειοδοτήσεων Ιδιωτικών Έργων

Αρετή Μπαντή, Διπλ. Πολιτικός Μηχανικός MSc., Τομέας Τεχνικού Ελέγχου Ακινήτων

Σήμερα ο τομέας της διαχείρισης έργων θεωρείται ιδιαίτερα αναπτυγμένος και προσελκύει ιδιαίτερο ενδιαφέρον τόσο στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, όσο και στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

Αρχικά, ακολουθεί ο ορισμός του τι είναι το έργο, έτσι ώστε να γίνει ευκολότερα η κατανόηση του όρου:

«Έργο είναι μια ακολουθία μοναδικών, σύνθετων και αλληλοσχετιζόμενων δραστηριοτήτων που αποσκοπούν στην επίτευξη κάποιου συγκεκριμένου σκοπού. Όλες οι δραστηριότητες ενός έργου θα πρέπει να ολοκληρωθούν μέσα σε περιορισμένο χρόνο και με περιορισμένο κόστος ικανοποιώντας ταυτόχρονα τις προδιαγραφές ποιότητας που απαιτούνται». (Παντουβάκης, 2012)

Κύρια χαρακτηριστικά:

• Το έργο είναι προσωρινό, το οποίο σημαίνει ότι έχει προσδιορισμένη αρχή και προσδιορισμένο τέλος.

• Το έργο επίσης είναι μοναδικό, που σημαίνει ότι τα παραδοτέα που παράγει διαφέρουν κατά διακριτό τρόπο από όλα τα παρόμοια προϊόντα ή υπηρεσίες.

Πρόσθετα χαρακτηριστικά:

• Για να ολοκληρωθεί ένα έργο χρειάζεται να αναλωθεί χρόνος, χρήμα και πόροι.

• Στο έργο περιέχεται επιχειρηματικός κίνδυνος.

• Το έργο έχει οικονομικό προϋπολογισμό ή προϋπολογισμό κόστους.

• Το έργο ικανοποιεί συγκεκριμένες προδιαγραφές.

Το έργο αποτελεί προϊόν ανάγκης. Προορισμός του είναι η βελτίωση μιας υπάρχουσας κατάστασης, η οποία δεν κρίνεται ικανοποιητική ή να δημιουργήσει μια ολοκληρωτικά νέα κατάσταση με ευκαιρίες. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται να εμπλακούν διαφορετικοί άνθρωποι και κοινωνικές ομάδες, οι οποίοι συνήθως έχουν διαφορετικά συμφέρονται αναφορικά με το έργο. Αυτοί είναι οι εμπλεκόμενοι στο έργο, από την αρχική σύλληψη της επενδυτικής ιδέας μέχρι την τελική παράδοσή του για χρήση και αποτελούν προϋπόθεση για τη δημιουργία του. Συνοπτικά παρουσιάζονται στη συνέχεια:

• Ιδιοκτήτης ή κύριος του έργου: είναι αυτός που έχει την αρχική ιδέα του έργου ή την ανάγκη των υπηρεσιών τις οποίες θα προσφέρει το έργο μετά τη παράδοσή του. Επίσης είναι αυτός που καθορίζει τον σκοπό του έργου. Κύριος του έργου μπορεί να είναι ένας ιδιώτης, μια επιχείρηση ή ακόμα και το Δημόσια στις περιπτώσεις των δημοσίων έργων.

• Μελετητής του έργου: είναι αυτός που σύμφωνα με τις ανάγκες του ιδιοκτήτη, σχεδιάζει το έργο. Μπορεί να ανήκει σε μία επιστημονική ειδικότητα ή, εάν το έργο είναι μεγάλο και υπάρχουν ειδικές απαιτήσεις, μπορεί να συμμετέχει μια ομάδα από επιστήμονες διαφόρων ειδικοτήτων.

• Κατασκευαστής του έργου: ονομάζεται επίσης εργολάβος ή ανάδοχος. Είναι υπεύθυνος για την κατασκευή του έργου σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προδιαγράφονται στη μελέτη. Ο κατασκευαστής μπορεί να είναι ένα πρόσωπο ή μια εταιρεία.

Συχνά αναμειγνύονται κι άλλοι συμβαλλόμενοι, χωρίς όμως να αποκτούν στενή σχέση με τον οργανισμό που είναι υπεύθυνος για την κατασκευή του έργου. Με αυτόν τον τρόπο, μπορεί να χρειασθεί να εμπλακεί μια δημόσια υπηρεσία για να χορηγήσει κάποια άδεια ή μια τράπεζα για να χρηματοδοτήσεις τις ανάγκες του έργου.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επιδρούν σε κάθε έργο. Πέρα από τον οικονομικό, τον χρονικό και τον ποιοτικό, σημαντικό ρόλο παίζουν παράγοντες όπως ο κοινωνικός, ο θεσμικός και ο νομικός.

Όλοι οι παραπάνω επηρεάζουν το τελικό αποτέλεσμα, τα χαρακτηριστικά όμως, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτες για να εκτιμηθεί αν το τελικό αποτέλεσμα είμαι θετικό ή αρνητικό, είναι τα εξής τρία: να τηρηθούν ο χρονικός προγραμματισμός, ο προϋπολογισμός και οι ποιοτικές προδιαγραφές του έργου.

Είναι καθοριστικής σημασίας ο Project Manager που θα αναλάβει τη διαχείριση του έργου να έχει τις απαραίτητες γνώσεις και την εμπειρία, ώστε να βρίσκεται σε θέση να πάρει τη σωστή απόφαση την κρίσιμη στιγμή.

Η ικανοποίηση των παραπάνω χαρακτηριστικών, αποτελεί το βασικό κριτήριο επιτυχίας το έργου με επιδίωξη το ελάχιστο κόστος, με τη μέγιστη ποιότητα, στο μικρότερο δυνατό χρόνο. Τις περισσότερες όμως φορές, αυτοί οι δείκτες λειτουργούν  ανταγωνιστικά μεταξύ τους.

Η ακριβής τήρηση του προϋπολογισμού ενδέχεται να προκαλέσει μείωση της ποιότητας του έργου και αύξηση στο χρόνο υλοποίησης του έργου. Η ακριβής τήρηση των ποιοτικών προδιαγραφών ενδέχεται να οδηγήσει σε υπερβάσεις ως προς το κόστος και το χρόνο. Η ακριβής τήρηση του χρονοδιαγράμματος μπορεί να προκαλέσει υπέρβαση του προϋπολογισμού και μείωση της ποιότητας του έργου. Τα παραπάνω κριτήρια, καθορίζουν τον στόχο του κάθε έργο, έχουν διαφορετική βαρύτητα όμως από έργο σε έργο. Ευθύνη του project manager είναι να επιλέξει τη βέλτιστη λύση ανάλογα με τις ανάγκες του έργου.

Άλλη μια βασική έννοια που είναι απαραίτητη για να γίνει κατανοητή η αναγκαιότητα της Διαχείρισης Έργου, είναι ο κύκλος ζωής του έργου.

Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των έργων είναι ότι όλα έχουν αρχή, διάρκεια και τέλος. Η σύλληψη της ιδέας για να κατασκευασθεί το έργο είναι η αρχή, ενώ το τέλος θεωρείται είτε η παράδοσή τους προς χρήση, είτε η συμπλήρωση της φυσικής ζωής του. Παρακάτω παρουσιάζονται τα στάδια του κύκλου ζωής όπως είναι γενικώς αποδεκτά:

• Το στάδιο του εννοιολογικού σχεδιασμού, όπου περιγράφεται η ευκαιρία ή το πρόβλημα που αναγνωρίσθηκε και τονίζεται η αναγκαιότητα του έργου.

• Το δεύτερο είναι η εκπόνηση του σχεδίου υλοποίησης του έργου. Θεωρείται η πιο σημαντική φάση στον κύκλο ζωής του έργου.

• Το επόμενο στάδιο είναι μεταβατικό, σε αυτό ιδιοκτήτης του έργου ψάχνει τον καταλληλότερο κατασκευαστή ή ανάδοχο.

• Το τέταρτο στάδιο είναι αυτό της υλοποίησης του έργου. Αυτό περιλαμβάνει την κατασκευή, την ολοκλήρωση και την παράδοση του έργου στον τελικό χρήστη.

• Συχνά παρουσιάζεται μια πέμπτη φάση, αυτή της λειτουργίας και της συντήρησης του έργου.

Κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής του έργου, τα επίπεδα κόστους και στελέχωσης δεν είναι σταθερά, αλλά μεταβαλλόμενα. Στην αρχή, όπου γίνεται η μελέτη του έργου, μια ομάδα μηχανικών, όλων των απαιτούμενων ειδικοτήτων, συμβάλει στη μελετητική ωρίμανση και ανάπτυξη του έργου. Στη συνέχεια, όπου ξεκινάει η υλοποίηση του έργου, όλο και περισσότεροι εμπλεκόμενοι (ανθρώπινοι πόροι και μηχανολογικός εξοπλισμός) συμβάλλουν στην παραγωγική διαδικασία.

Ένα άλλο χαρακτηριστικό των έργων είναι ότι η δυνατότητα επιρροής των εμπλεκομένων του έργου, όσον αναφορά την τελική διαμόρφωσή του, μειώνεται συνεχώς με τη πάροδο του χρόνου, όσο προχωρούν οι εργασίες.

Τέλος, όσο το έργο προχωράει στη φάση της κατασκευής και ολοκλήρωσής του, τόσο αυξάνεται το κόστος για να επιτευχθεί μια αλλαγή στο τελικό προϊόν από αυτό που σχεδιάστηκε.

Συνδυαστικά από όλα τα παραπάνω αναδεικνύεται η αναγκαιότητα συνολικής και άρτιας διαχείρισης του έργου, από την αρχική σύλληψη έως την ολοκλήρωσή του

Στην Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί και τον Όμιλο Εταιρειών ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ, αντιλαμβανόμενοι την κορυφαία σημασία του επιτυχημένου και άρτιου project management για την υλοποίηση και βιωσιμότητα ενός έργου, έχουμε αναλάβει και διεκπεραιώσει με επιτυχία και απόλυτη συνέπεια, αξιοπιστία και τεχνογνωσία τη Συνολική Διαχείριση και Οργάνωση (Project Management) σύνθετων και απαιτητικών έργων, τόσο ιδιωτικών όσο και δημόσιων φορέων.

Οι ομάδες εργασίες μας οργανώνονται ανάλογα με τις ειδικές απαιτήσεις του έργου, αλλά και των τυχόν τεχνικών κωλυμάτων που ενδεχομένως ανακύπτουν κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των έργων και έχουν τη δυνατότητα να ανασχηματίζονται με ευέλικτο και επιτυχή τρόπο. Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαφόρων επί μέρους θεμάτων βασίζεται στις αρχές μιας επιτυχημένης και αποτελεσματικής συνεργασίας και δράσης μεταξύ των μελών της Ομάδας Έργου, παράλληλα και σε συνδυασμό με την πολυετή και εξειδικευμένη εμπειρία. Η σωστή αλληλουχία των δράσεων, ο απόλυτος διαχωρισμός των επί μέρους δράσεων ώστε να μην υπάρχει αλληλοκάλυψη αρμοδιοτήτων, η ολοκληρωμένη συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας και η συμπληρωματικότητα των δράσεων εξασφαλίζουν την απρόσκοπτη αποτελεσματικότητα του έργου της ομάδας.

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλος του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία και διευκρίνιση για τα παραπάνω, εφαρμόζοντας όλες τις κατάλληλες τεχνικές και πρακτικές στη διαχείριση των έργων σας.

Συντάκτης: Χατζηχριστάκης Φώτης | Διπλ. Αρχιτέκτων Μηχανικός, MSc Engineering Project Management | Τομέας Μελετών & Αδειοδοτήσεων Επιχειρήσεων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος

Πηγή εικόνας: studyingram.com