Το BIM (Building Information Modelling) αποδίδεται ως Μοντελοποίηση Κτιριακής Πληροφορίας ή Πληροφοριακή Προσομοίωση Κτιρίων. Στο μυαλό των περισσότερων έρχεται ένα τρισδιάστατο προσομοίωμα ή μοντέλο, συνήθως κτιριακού έργου, αλλά σίγουρα δεν είναι απλά αυτό.

Η ιδέα του ΒΙΜ συνελήφθη σχεδόν ταυτόχρονα με την εισαγωγή στην αγορά των ηλεκτρονικών σχεδιαστικών προγραμμάτων, δισδιάστατων αρχικά και σύντομα τρισδιάστατων. Χρειάζεται να διευκρινιστεί όμως,  πως ενώ το σχεδιαστικό κομμάτι αποτελεί  ένα ύψιστης σημασίας τμήμα του κλάδου των κατασκευών, δεν είναι αυτό που απογειώνει ή καταβαραθρώνει ένα τεχνικό έργο αλλά η ίδια η πληροφορία και η διαχείριση αυτής.

Το ΒΙΜ στην πραγματικότητα είναι η βέλτιστη αξιολόγηση και εφαρμογή της πληροφορίας με στόχο την καλύτερη δυνατή συνεργασία των εμπλεκόμενων και την επίτευξη ενός στόχου, αξιοποιώντας τους διαθέσιμους πόρους (ανθρώπινους και οικονομικούς) στο έπακρο. Κατά αυτή την έννοια, συνδέεται άρρηκτα με τη διαχείριση έργου (project management) και μπορούμε να θεωρηθεί ως απόρροια ή εργαλείο του project management.

Τα επίπεδα του BIM είναι 4 όπως προκύπτουν από την σχετική προτυποποίηση της διαδικασίας και συνοψίζονται σε:

• Επίπεδο 0 – Συνεργασία με κλασσικές μεθόδους: Η απλούστερη μορφή του ΒΙΜ σημαίνει πρακτικά κανενός είδους άμεση συνεργασία. Χρησιμοποιούνται μόνον δισδιάστατα σχέδια με σκοπό κυρίως την παραγωγή των παραδοτέων. Ενίοτε συμπεριλαμβάνονται και στοιχεία των παραμέτρων του χρόνου και του κόστους. Τα δεδομένα κάθε εμπλεκόμενου φορέα τροποποιούνται και διατίθενται κατά βούληση  μόνον από αυτόν. Η όλη διαδικασία προσομοιάζει την πρακτική που ακολουθείται από την πλειονότητα του ελληνικού τεχνικού κόσμου.

• Επίπεδο1 – Αυξημένο επίπεδο συνεργασίας: Συνήθως περιλαμβάνει ένα μίγμα τρισδιάστατου σχεδιασμού σε επίπεδο προμελέτης και συντονισμού και δισδιάστατου σχεδιασμού για την παραγωγή παραδοτέων που υποβάλλονται στον πελάτη και σε  υπηρεσίες για εγκρίσεις. Ομοίως, κάποιες φορές εμπεριέχονται στοιχεία του χρόνου και του κόστους. Η μετάδοση και κοινοποίηση της πληροφορίας γίνεται μέσω ενός κοινού περιβάλλοντος δεδομένων του οποίου συντονιστής είναι ο κατασκευαστής/ανάδοχος του έργου. Τα δεδομένα και παραδοτέα κάθε εμπλεκόμενου φορέα τροποποιούνται μόνον από αυτόν αλλά είναι διαθέσιμα στο κοινό περιβάλλον.

• Επίπεδο 2 – Βελτιστοποιημένη συνεργασία και σχετική αμεσότητα: Οι διαδικασίες είναι παρόμοιες με αυτές του επιπέδου 1. Η μεγάλη διαφορά συνίσταται στην αποτελεσματικότερη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκόμενων και στην αυξημένη αμεσότητα. Τα δεδομένα και παραδοτέα κάθε εμπλεκόμενου φορέα μπορούν ομοίως να τροποποιούνται μόνον από αυτόν αλλά είναι διαθέσιμα κοινό περιβάλλον.

• Επίπεδο 3 – Πλήρης συνεργασία και αμεσότητα: Σε αυτό το επίπεδο υπάρχει άμεση συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων. Κάθε φορέας χρησιμοποιεί το ίδιο μοντέλο για το εκάστοτε έργο, ώστε να έχει άμεση πρόσβαση στα δεδομένα,να τα ενημερώνει και να τα τροποποιεί. Αυτό ονομάζεται και «ανοικτό ΒΙΜ».

Συχνά δημιουργείται σύγχυση σχετικά με τα επίπεδα και τις διαστάσεις του ΒΙΜ. Τα επίπεδα του ΒΙΜ όπως περιεγράφηκαν πιο πάνω είναι 4, αλλά οι διαστάσεις του BIM είναι 7, ως ακολούθως:

• 2D: Δισδιάστατη γεωμετρική πληροφορία προς κατασκευή
• 3D: Τρισδιάστατη γεωμετρική πληροφορία προς κατασκευή
• 4D: Πληροφορία χρόνου και προγραμματισμού κατασκευής
• 5D: Οικονομική πληροφορία – κόστη κατασκευής
• 6D: Διαχείριση – συντήρηση – παρακολούθηση υλοποιημένων κατασκευών
• 7D: Παρακολούθηση βιωσιμότητας υλοποιημένων κατασκευών
• 8D: Πληροφορία σχετική με την υγιεινή και ασφάλεια σε υφιστάμενες κατασκευές

Θεωρητικά, ακόμα και σε επίπεδο 0, μπορούν να εισαχθούν πληροφορίες και από τις 7 διαστάσεις. Ο βαθμός διαμοιρασμού και διαθεσιμότητας της πληροφορίας είναι αυτό που εντάσσει κάθε έργο στο κάθε επίπεδο και όχι οι διαστάσεις που περιλαμβάνει.

Το ΒΙΜ έχει το πλεονέκτημα ότι η πληροφορία είναι άμεσα διαθέσιμη, μειώνοντας τους χρόνους που απαιτούνται για τη λήψη καίριων και κρίσιμων αποφάσεων. Η πληροφορία είναι άμεσα διαθέσιμη γιατί είναι ψηφιοποιημένη καθιστώντας τα οφέλη από τη χρήση του ΒΙΜ μάλλον μεσομακροπρόθεσμα.

Το μακροπρόθεσμο όφελος σε ένα έργο είναι ότι μπορούμε να ξέρουμε ακριβώς πού είναι τα δίκτυά του (με ακρίβεια εκατοστού), ειδικά όταν αυτά είναι καλυμμένα, εντοιχισμένα ή εγκιβωτισμένα. Πέραν των δικτύων, κάθε πληροφορία που δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή, μπορεί να αναζητηθεί στη βάση δεδομένων, στην οποία θα έχει καταχωρηθεί με ακρίβεια εάν ακολουθηθεί η μέθοδος του ΒΙΜ.

Ζητούμενο είναι η σωστή πληροφορία κι εδώ ενισχύεται ο ρόλος του τρισδιάστατου μοντέλου. Υπάρχει η δυνατότητα να αποθηκευτούν πληροφορίες στα ηλεκτρονικά τρισδιάστατα μοντέλα, που θα περιλαμβάνουν και τις 7 διαστάσεις ταυτόχρονα και θα μπορούν να βρεθούν εύκολα από τους μελλοντικούς χειριστές και διαχειριστές.

Το ΒΙΜ προς το παρόν χρησιμοποιείται στο εξωτερικό υποχρεωτικά στα δημόσια έργα, γιατί ως δημόσιες επενδύσεις οφείλουν να αξιοποιούν βέλτιστα τους ανθρώπινους και οικονομικούς  πόρους. Στα ιδιωτικά έργα, οι δαπάνες και το κόστος εκπαίδευσης δε βαρύνουν τον ίδιο αριθμό ανθρώπων, τα έργα αυτά επίσης δεν εξυπηρετούν όλο το κοινωνικό σύνολο, οπότε δύσκολα θα επιβληθεί η υποχρεωτικότητά του. Παρόλα αυτά, και ο ιδιώτης επενδυτής, θα προτιμήσει να χρησιμοποιήσει το ΒΙΜ εάν κατανοήσει τα οφέλη του να είναι καταχωρημένη η πληροφορία για την ιδιοκτησία του ή ακίνητό του σε μια καλή βάση δεδομένων με ακρίβεια και σαφήνεια, καθώς αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και αυξάνει την εμπορική τους αξία.  

Τα στελέχη της «Delta Engineering – Σύμβουλοι Μηχανικοί», μέλους του Ομίλου «ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ», είναι στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε πληροφορία και διευκρίνιση για τα ανωτέρω θέματα, εφαρμόζοντας και αξιοποιώντας όλη τη σχεδιαστική και νομοθετική γνώση της εταιρείας για τη βέλτιστη αξιοποίηση του ακινήτου σας και του επενδυτικού σας πλάνου.

Συντάκτης: EUR ING Ευθύμιος Νάκας, Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., MSc Χωροταξία, Πολεοδομία και Ανάπτυξη Πανεπιστημίου Θεσσαλίας – Τμήμα Μελετών Εφαρμογής Τεχνικών Έργων

Πηγή εικόνας: https://www.a2kstore.com/understanding-levels-of-bim

Ο χώρος και το φως είναι δυο αλληλένδετα στοιχεία στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Το φως δίνει ποιότητα και ατμόσφαιρα στο χώρο, υπάρχει σε όλα τα δομικά στοιχεία του περιβάλλοντος είτε με τη φυσική του μορφή είτε με την τεχνητή αναπαραγωγή του, αποτελώντας καίρια παράμετρο για την οπτική αντίληψη όλων των αντικειμένων που μας περιβάλλουν.

Η μελέτη αρχιτεκτονικού φωτισμού αφορά στη μελέτη και υλοποίηση της εικόνας ενός χώρου, κυρίως με το τεχνητό φως, που έχει σκοπό να αναδείξει το χώρο. Στη πράξη, περιλαμβάνει την ακριβή τοποθέτηση των φωτιστικών σωμάτων επί των αρχιτεκτονικών σχεδίων, καθώς και τον έλεγχο και τρόπο εφαρμογής των ιδιοτήτων του φωτός είτε είναι τεχνητό, είτε είναι φυσικό. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να συγχέεται με την ηλεκτρολογική μελέτη καθώς η πρώτη αφορά το λειτουργικό και αισθητικό αποτέλεσμα ενώ η δεύτερη τις τεχνικές προδιαγραφές της εγκατάστασης.

Ο σχεδιασμός του φωτισμού ξεκινά παράλληλα με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Ο μελετητής φωτισμού πρέπει να φανταστεί και να επικοινωνήσει με τα διάφορα οπτικά μέσα στον πελάτη, τον αρχιτέκτονα και την υπόλοιπη μελετητική ομάδα του, την ιδέα που οραματίστηκε για την μορφή που θα έχει το κτήριο με το φωτισμό, καθώς και τους διάφορους χώρους τις νυκτερινές ώρες.

Ο σωστός σχεδιασμός παρέχει στο χώρο τη δυνατότητα είτε να απλοποιηθεί π.χ. με την τοποθέτηση μόνο γραμμικού φωτισμού είτε να αναδειχθεί με τη δημιουργία μιας περίπλοκης και ενδιαφέρουσας απτικής εμπειρίας. Με το φως μπορούν να καθαριστούν όρια, καθώς και να αναδειχθούν διάφορα μορφολογικά και διακοσμητικά στοιχεία ακόμα και ο ίδιος ο άνθρωπος.

Το βασικό πλεονέκτημα του τεχνητού φωτισμού έναντι του φυσικού είναι ότι είναι απόλυτα ελεγχόμενος από τον άνθρωπο. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να αλλάξει και να διαφοροποιήσει εύκολα την ένταση, το χρώμα καθώς και την υφή του φωτός ανάλογα με τις ανάγκες και τη διάθεσή του.

Συμβάλει σημαντικά και στον αστικό σχεδιασμό καθώς χρησιμοποιείται για την ανάδειξη της αρχιτεκτονικής των κτηρίων , συνεισφέρει στην ενίσχυση του αισθήματος ασφάλειας των κατοίκων αλλά και στον εύκολο προσανατολισμό.

Στο σύγχρονο αρχιτεκτονικό έργο γίνεται μια αναθεώρηση των μεθόδων σχεδιασμού των προηγούμενων χρόνων. Πλέον υπάρχει μία τάση για μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, και σε συνδυασμό με την παροχή άνεσης, τα κριτήρια αυτά γίνονται από τα βασικά κριτήρια στην αρχιτεκτονική σύνθεση.

Συντάκτρια: Χριστίνα Βελλή | Διπλ. Αρχιτέκτων Μηχανικός | Τομέας Μελετών & Επιχειρήσεων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος

Πηγή φωτογραφίας: archdaily.com